 
  
|
|
|
SWINGUJĄCA BYDGOSZCZ 2025 Stowarzyszenie Artystyczne Eljazz zaprasza na cykl pięciu koncertów realizowanych przy współpracy z bydgoskimi orkiestrami, w których repertuarze dominuje SWING. Dzięki tym współczesnym orkiestrami i zespołom swingowym, muzyka swingowa wciąż żyje, zyskując nowych fanów na całym świecie. Choć większość z tych zespołów czerpie z tradycji klasycznego swingu, nie boją się również eksperymentować i wprowadzać nowoczesne elementy do tego gatunku. Swing pozostaje więc żywą i rozwijającą się częścią współczesnej muzyki, cieszącą się dużym zainteresowaniem zarówno wśród miłośników klasyki, jak i młodszej publiczności. Projekt dedykowany jest obchodom Bydgoskiego Roku Muzyki 2025 i współfinansowany jest przez miasto Bydgoszcz.
HISTORIA Swing w muzyce jazzowej to charakterystyczny rytm, który nadaje muzyce jazzowej wyjątkową pulsację i energię. Główne cechy swingu to: Rytm: Swing opiera się na rytmicznym podziale, który różni się od tradycyjnego "prostego" rytmu w muzyce klasycznej. Zamiast wyrównanych wartości nut (jak ósemki w 4/4), nuty są grane w sposób, który przypomina "przesunięcie" akcentów. Nuta pierwsza w parze ósemek jest zazwyczaj nieco wydłużona, a druga krótsza. Taki rytm daje wrażenie "kołysania" — właśnie stąd pochodzi nazwa "swing". Pulsacja: W muzyce swingowej tempo może być w miarę szybkie, ale kluczowe jest, aby muzyka miała swobodny, "pływający" charakter. Granie swingu polega na zachowywaniu rytmicznej lekkości, co jest ważne, zwłaszcza w przypadku sekcji rytmicznej, czyli perkusji, kontrabasu i pianina. Akcenty: W swingu akcenty są często przesunięte. W tradycyjnym rytmie 4/4 akcenty pojawiają się na pierwszej i trzeciej ćwiartce taktu, natomiast w swingu akcenty mogą być na przykład na drugiej i czwartej ćwiartce, co nadaje energii i napędu. Improwizacja: Swing pozwala muzykom na większą wolność i swobodę w improwizacji. Wiele utworów jazzowych opiera się na podstawowych akordach, które umożliwiają swobodne wyrażenie emocji i techniki przez solistów. Rozwój swingu: Swing wykształcił się w latach 30. XX wieku i był szeroko popularny w czasach "Złotej Ery Jazzu" (1930-1940). W tym okresie powstały wielkie zespoły swingowe, jak orkiestry Bena Goodmana, Duka Ellingtona, Counta Basiego czy Glenn Millera. Zespoły te zaczęły grać bardziej zorganizowaną, pełną energii muzykę, z dużymi sekcjami dętymi i rytmicznymi, które współpracowały z solistami. Swing a bebop: Swing był dominującym stylem jazzu w latach 30. i 40., jednak w latach 40. styl bebop, charakteryzujący się szybszym tempem, bardziej skomplikowaną harmoniką i mniejszymi zespołami, zaczął zyskiwać na popularności. Mimo tego, swing pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech klasycznego jazzu. Muzyka swingowa jest dynamiczna, energetyczna, a zarazem pełna elegancji, co czyni ją nieodłączną częścią historii jazzu i szeroko wpłynęła na rozwój tego gatunku muzycznego. Orkiestry swingowe, które były niezwykle popularne w latach 30. i 40. XX wieku, wyróżniały się kilkoma kluczowymi cechami, które definiowały ich brzmienie i styl. Oto niektóre z nich: Duża liczebność zespołów: Orkiestry swingowe były zazwyczaj znacznie większe niż wcześniejsze formacje jazzowe. Zespół składał się często z około 10 do 20 muzyków, w tym sekcji dętej (trąbki, puzony, saksofony), sekcji rytmicznej (perkusja, kontrabas, fortepian) oraz czasem instrumentów solowych. Tak duża liczba muzyków pozwalała na pełniejsze brzmienie oraz bogatsze aranżacje. Podział na sekcje: Orkiestry swingowe były podzielone na różne sekcje instrumentów, które współpracowały ze sobą, tworząc charakterystyczny "grzmiący" dźwięk. Dwie główne sekcje to: Sekcja dęta: Zawierała trąbki, puzony i saksofony. Sekcja ta grała zarówno harmonie, jak i wspólne linie melodyczne, które nadały orkiestrze swingowej energię. Trąbki i puzony często pełniły rolę "liderów", grając najważniejsze frazy, podczas gdy saksofony tworzyły bardziej złożoną harmonię. Sekcja rytmiczna: Składała się z pianina, kontrabasu i perkusji. To ta sekcja utrzymywała "swingujący" rytm, nadając utworom napęd i płynność. Zdarzało się, że pianista w orkiestrze swingowej pełnił rolę akompaniatora, ale także improwizatora. Akompaniament i aranżacje: W orkiestrach swingowych aranżacje były często bardzo złożone. Kompozytorzy i aranżerzy, jak np. Duke Ellington, Fletcher Henderson, Benny Goodman, czy Count Basie, tworzyli skomplikowane, wielowarstwowe utwory, w których każda sekcja miała swoje zadanie. Instrumenty nie tylko grały tło, ale także pełniły rolę prowadzenia melodii i odpowiedzi na frazy solowe. Często pojawiały się także części, w których różne sekcje instrumentów "rozmawiały" ze sobą, tworząc muzyczne dialogi. Improwizacja: Chociaż orkiestry swingowe były znane z dokładnych i złożonych aranżacji, to muzycy często improwizowali w ramach tych struktur. Soliści w orkiestrach swingowych, szczególnie w sekcji dętej, często mieli przestrzeń do popisów solowych, co nadawało muzyce charakterystyczną swobodę. Styl i energia: Muzyka swingowa była bardzo energetyczna i pełna rytmicznego napędu. Orkiestry swingowe potrafiły zbudować dynamiczne, ekspresyjne utwory, które angażowały słuchaczy do tańca, zwłaszcza w czasie popularności swingowego tańca (jak jitterbug). Pojawienie się dużych orkiestr jazzowych dało także początek popularności tzw. "big bandów", które były zdolne do grania muzyki pełnej złożonych harmonii, ale równocześnie energicznej i zachęcającej do tańca. Zastosowanie "section" i solistów: W orkiestrach swingowych "sekcje" instrumentów – trąbki, puzony, saksofony – często grały wspólne tematy, które były wzbogacane przez solistów. Na przykład trąbka mogła rozpocząć melodię, a następnie saksofon przejmował ją, tworząc kontrast. Soliści, zarówno z sekcji dętej, jak i rytmicznej, mieli często okazję do improwizacji, co dawało każdemu występowi indywidualny charakter. Zróżnicowane formy muzyczne: Orkiestry swingowe wykorzystywały różne formy utworów, takie jak standardowe jazzowe kompozycje, marsze, ballady czy szybkie tempa oparte na rytmicznych akcentach, które nadawały im charakterystyczne brzmienie. W orkiestrach takich jak te prowadzone przez Counta Basiego czy Duka Ellingtona, pojawiały się także elementy bluesowe, które były istotnym składnikiem jazzu swingowego. Styl życia i popularność: Orkiestry swingowe miały ogromny wpływ na popularną kulturę lat 30. i 40. XX wieku. Zespoły takie jak orkiestra Bena Goodmana czy Glenn Millera stały się symbolem tej ery, zyskując ogromną liczbę fanów, zarówno na koncertach, jak i w radiu. Muzycy w orkiestrach swingowych byli także celebrytami, a ich występy często były pożądane przez szeroką publiczność.Wszystkie te cechy sprawiły, że orkiestry swingowe stały się fundamentem jazzu lat 30. i 40. i miały ogromny wpływ na rozwój gatunku. Dziś ich muzyka pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych aspektów klasycznego jazzu. W latach 30. i 40. XX wieku kilka orkiestr swingowych zdobyło ogromną popularność i miało wpływ na rozwój jazzu. Oto niektóre z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych orkiestr swingowych z tego okresu:
Orkiestra Bena Goodmana: Ben Goodman, znany jako "Król swingu", jest jednym z najsłynniejszych liderów orkiestr swingowych. Jego orkiestra była jedną z pierwszych, które grały swing na dużą skalę. Orkiestra Bena Goodmana stała się szczególnie znana dzięki występowi w Carnegie Hall w 1938 roku, który uznawany jest za przełomowy moment w historii jazzu. Goodman był także jednym z pierwszych liderów orkiestr, którzy zatrudnili czarnoskórych muzyków (np. Lionel Hampton), co było ważnym krokiem w integracji rasowej w muzyce jazzowej.
Orkiestra Duka Ellingtona: Duke Ellington był jednym z najbardziej wpływowych kompozytorów, aranżerów i liderów orkiestr jazzowych w historii. Jego orkiestra była znana z bardzo złożonych aranżacji i wyjątkowego brzmienia, które łączyło swing z elementami muzyki klasycznej, bluesa i muzyki afrykańsko-amerykańskiej. Ellington był również jednym z pierwszych liderów orkiestr, którzy podkreślali rolę improwizacji w swoich utworach. Jego najbardziej znane kompozycje to m.in. „Mood Indigo”, „Take the ‘A’ Train” i „In a Sentimental Mood”.
Orkiestra Counta Basiego: Count Basie był jednym z najważniejszych liderów orkiestr swingowych, a jego zespół był znany z bardzo "ciężkiego" swingowego rytmu. Basie kładł duży nacisk na sekcję rytmiczną, w szczególności na pianino i kontrabas, które tworzyły "pulsującą" podstawę dla całej orkiestry. Jego orkiestra była jedną z najważniejszych grup w rozwoju tzw. „Kansas City Swing”, który charakteryzował się swobodną improwizacją i prostszymi, bardziej tanecznymi aranżacjami. „One O’Clock Jump” i „April in Paris” to jedne z jego najbardziej znanych utworów.
Orkiestra Glenna Millera: Glenn Miller i jego orkiestra swingowa byli jednym z najpopularniejszych zespołów lat 40., a ich brzmienie, które łączyło swing z elementami muzyki tanecznej, stało się symbolem ery swingu. Jego orkiestra zyskała ogromną popularność zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i na całym świecie. Znane utwory takie jak „In the Mood”, „Moonlight Serenade” i „Chattanooga Choo Choo” do dziś są uznawane za klasyki muzyki swingowej. Orkiestra Glenna Millera była również wyjątkowa pod względem harmonii i "gładkości" brzmienia.
Orkiestra Fletchera Hendersona: Fletcher Henderson był jednym z pionierów swingu i jednym z pierwszych liderów orkiestr, którzy eksperymentowali z dużymi zespołami w stylu jazzowym. Orkiestra Hendersona miała ogromny wpływ na rozwój jazzu, a jej brzmienie i aranżacje były inspiracją dla późniejszych liderów, takich jak Benny Goodman czy Duke Ellington. Jego orkiestra była znana z precyzyjnych aranżacji i dynamicznych rytmów, które stworzyły podstawy dla swingu. Orkiestra Cab Callowaya: Cab Calloway był znany nie tylko z prowadzenia orkiestry swingowej, ale również z pełnej energii osobowości scenicznej. Jego orkiestra grała bardzo energicznego i żywiołowego swinga, który świetnie sprawdzał się w kontekście występów na żywo. Calloway był również znany z charyzmatycznych wystąpień i śpiewania charakterystycznego „Hi-de-ho”, które stało się jego znakiem rozpoznawczym. Jego orkiestra była znana z wielkich hitów takich jak „Minnie the Moocher”.
Orkiestra Artie Shawa:Artie Shaw był kolejnym ważnym liderem orkiestry swingowej, który zasłynął dzięki swojej grze na klarnet i innowacyjnym aranżacjom. Jego orkiestra była jednym z głównych konkurentów orkiestry Bena Goodmana i była znana z bardzo wysokiego poziomu artystycznego. Największym przebojem Shawa była „Begin the Beguine”, która stała się jednym z najważniejszych utworów lat 40. XX wieku.
Orkiestra Tommy'ego Dorseya:Tommy Dorsey był jednym z najwybitniejszych trębaczy i liderów orkiestr swingowych. Jego orkiestra była znana z gładkich aranżacji i eleganckiego brzmienia, które przyciągało szeroką publiczność. Dorsey miał również świetnych wokalistów w swojej orkiestrze, w tym Franka Sinatrę, który na początku swojej kariery współpracował z jego zespołem. „I'm Getting Sentimental Over You” to jeden z najbardziej znanych utworów Dorseya.
Te orkiestry swingowe były fundamentem "Złotej Ery Jazzu", a ich liderzy, kompozytorzy i muzycy wywarli ogromny wpływ na rozwój jazzu i popularną muzykę XX wieku. Ich brzmienia i styl życia wpłynęły na całą kulturę muzyczną lat 30. i 40., a ich utwory są do dziś uznawane za klasyki jazzu.
BYDGOSZCZ W Bydgoszczy działa kilka orkiestr i zespołów, które wykonują muzykę swingową, przyczyniając się do kulturalnego życia miasta. Oto niektóre z nich: Eljazz Big Band: Założony w 1999 roku przez perkusistę Józefa Eliasza, Eljazz Big Band jest jednym z najważniejszych zespołów jazzowych w regionie. Orkiestra występuje m.in. podczas Międzynarodowego Festiwalu Jazzowego: Bydgoszcz Jazz Festival, prezentując programy takie jak "W rytmie Chopina" czy "Wspomnienia", "After the Catastrophe", "Polish Songs", "Impressions on Bach". Do dziś orkiestra brała udział w wielu prestiżowych koncertach i festiwalach, m.in.: Probaltica, Bydgoszcz Jazz Festiwal, Pomorska Jesień Jazzowa, European Jazz Meetings, XXXI Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego – ZŁOTA TARKA. Występowała także w cyklu koncertów w Łazienkach Królewskich, w Pałacu w Wilanowie, w Filharmonii Pomorskiej, Filharmonii Szczecińskiej i Operze Nova w Bydgoszczy, Filharmonii Narodowej w Warszawie oraz wielu innych. Jest też laureatem konkursów ogólnopolskich i międzynarodowych. „Eljazz Big Band” systematycznie współpracuje ze znakomitymi muzykami, m.in.: Janem „Ptaszynem” Wróblewskim, Krzysztofem Herdzinem, Lorą Szafran, Januszem Szromem, Henrykiem Miśkiewiczem, Maciejem Sikałą, czy Adamem Wendtem. „Eljazz Big Band” ma również na swoim koncie wydawnictwo płytowe. To album pt. „Wspomiemia” przedstawiający piosenki okresu lat międzywojennych, do których partie wokalne wykonała Lora Szafran. Płyta otrzymała znakomite recenzje, tak wśród miłośników, jak i krytyków. Z programem tym orkiestra wielokrotnie występowała na scenach polskich i zagranicznych. Najważniejszym dokonaniem artystycznym orkiestry, w którym również biorą udział wybitni aranżerzy i soliści, to jej najnowszy projekt – „W Rytmie Chopina”. To specjalnie wyselekcjonowany zestaw utworów Fryderyka Chopina napisanych na big band i orkiestrę symfoniczną. Całość zaaranżowano tak, aby ukazać kunszt i piękno wielkiego kompozytora, ale w zupełnie innej, nowatorskiej szacie.
Jazz Big Band '75: Rok
2025 to wyjątkowy czas dla bydgoskiej sceny muzycznej! Jazz Big Band
’75, działający w Pałacu Młodzieży, obchodzi swoje 50-lecie! To pół
wieku pasji, talentu i niezapomnianych występów, które na stałe wpisały
ten zespół w muzyczny krajobraz Bydgoszczy i całej Polski.
Orkiestra Jazzowa Big Band, założona w październiku 2020 roku w Białych Błotach. Zespół zrzesza amatorów w różnym wieku, którzy pasjonują się muzyką jazzową i rozrywkową. Ich działalność skupia się na nauce i rozwoju pasji muzycznych. Orkiestra regularnie bierze udział w wydarzeniach kulturalnych, takich jak koncerty czy festiwale, promując muzykę jazzową w regionie.
Orkiestra Zespołu Szkół Elektronicznych (ZSE) w Bydgoszczy jest jednym z bardziej znanych zespołów muzycznych w regionie. Orkiestra ta została założona w 1969 roku , a jej wieloletnim dyrygentem był Leon Eliasz, a obecnie jest Krzysztof Beszczyński. Początkowo orkiestra występowała jako Harcerska Orkiestra Dęta Technikum Elektronicznego w Bydgoszczy. Z biegiem lat przekształciła się w profesjonalny zespół, który zdobył liczne nagrody i wyróżnienia na krajowych i międzynarodowych konkursach muzycznych. Orkiestra wykonuje różnorodny repertuar, który obejmuje muzykę klasyczną, filmową, jazzową oraz utwory rozrywkowe. Często sięga również po nowoczesne aranżacje, które łączą elementy elektroniki z muzyką tradycyjną. Orkiestra ZSE współpracuje z Akademią Muzyczną im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Orkiestra ZSE występuje na wielu prestiżowych wydarzeniach, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Zespół jest ceniony za wysoką jakość wykonania i różnorodność w doborze repertuaru. W orkiestrze grają zarówno uczniowie Zespołu Szkół Elektronicznych, jak i muzycy, którzy specjalizują się w muzyce dętej. Dzięki swojej bogatej tradycji, orkiestra ZSE w Bydgoszczy stała się ważnym punktem na mapie muzycznej miasta, a jej działalność ma pozytywny wpływ na kulturę muzyczną zarówno w regionie, jak i w kraju.
Te zespoły przyczyniają się do bogatej oferty muzycznej Bydgoszczy, oferując mieszkańcom i turystom różnorodne doświadczenia muzyczne w klimacie swingu i jazzu.
 |
||||||||||||
